व्यापारिक नवीनता भनेको नयाँ विचारहरू, कार्यप्रवाहहरू, विधिहरू, सेवाहरू, वा उत्पादनहरुलाई परिचय गराउने संस्थाको एक प्रक्रिया हो।
नवीनता र रचनात्मकता प्राय समानार्थी रूपमा प्रयोग गरिन्छ। जबकी यी दुवै एकै जस्तो भएतापनि तिनीहरू समान छैनन्। व्यवसायमा रचनात्मकता प्रयोग गर्नु महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले नवीन विचारहरूलाई बढावा दिन्छ। यो रचनात्मकता नवीनता को एक प्रमुख घटक हो। कुनै विचार नवीन हुनको लागि, यो उपयोगी पनि हुनुपर्छ। रचनात्मक विचारहरूले सधैँ नवीनताको नेतृत्व गर्दैन किनभने तिनीहरूले आवश्यक रूपमा समस्याहरूको व्यवहारिक समाधानहरू प्रदान गर्दैनन्।
सरल भाषामा भन्नुपर्दा नवीनता भनेको उत्पादन, सेवा, व्यवसायिक मोडेल वा रणनीति हो जुन नयाँ र उपयोगी दुवै हो। नवीनताका लागि प्रविधि वा नयाँ व्यापार मोडेलहरूमा कुनै मुख्य सफलता हाँसिल हुनुपर्छ भन्ने छैन, तिनीहरू कम्पनीको ग्राहक सेवामा स्तरउन्नति वा विद्यमान उत्पादनमा थपिएका केही सुविधाहरू जस्तै सरल पनि हुन सक्छन्।
व्यापारिक नवीनताका विविध चरणहरु
नवीनता र उपयोगिताको लागि नवीन आवश्यकताहरूले ठोस र अमूर्त सोचबीच नियन्त्रण गर्दछ। नवीनताको संरचना परिचयले यस प्रक्रियालाई मार्गदर्शन गर्न सक्छ।
- स्पष्टीकरण(Clarify) : यस प्रक्रियाको पहिलो चरण भनेको समस्यालाई स्पष्ट पार्नु हो। यसमा तपाइँको लक्षित ग्राहकहरुसँग समानुभूतिको लागी अनुसन्धान शामिल छ। लक्ष्य भनेको तिनीहरूको मुख्य पिडाका बिन्दुहरू पहिचान गर्नु र समस्यालाई एक तरिकाले फ्रेम गर्नु हो जसले तपाईंलाई यसको उचित समाधान गर्न अनुमति दिन्छ।
- विचारको सिर्जना: यस चरणमा अनुसन्धानको क्रममा पहिचान गरिएका समस्याहरुको समाधान गर्न विचारहरू उत्पन्न हुन्छन्। विचारले मान्यताहरूलाई चुनौती दिन्छ र नवीन विचारहरूको विकास गरी पूर्वाग्रहहरूमाथि विजयी हुन्छ।
- विकास: यस चरणमा विचारको समयमा उत्पन्न भएका समाधानहरूको अन्वेषण समावेश छ। यसले समाधानको व्यावहारिकता र प्रभावकारिताको बारेमा प्रश्नहरूको जवाफ दिन द्रुत प्रोटोटाइपिङ(prototyping )लाई जोड दिन्छ।
- कार्यान्वयन : यस प्रक्रियाको अन्तिम चरण कार्यान्वयन हो। यो चरण तपाइँको विकसित विचारलाई ग्रहण गर्नका लागि प्रोत्साहित गर्न सरोकारवालाहरूलाई सञ्चार गर्नमा क्रियाशिल रहन्छ।
व्यापारिक नवीनताका प्रकारहरु
व्यापारिक नवीनताका केही मुख्य प्रकारहरू
१. व्यापार मोडेलमा नवीनता
व्यापार मोडेल नवीनता तब हुन्छ जब कम्पनीले नयाँ व्यापार मोडेल वा व्यवसायको प्रकारको निर्धारण गर्दछ। उदाहरणका लागि, डिजिटल प्रणालीको पहिलो अग्रगामीहरू मध्ये एक इ -कमर्स (e-commerce) रिटेलरसँग एउटा व्यापार मोडेल हुन सक्छ जहाँ कम्पनीले इ-कमर्स वेबसाइट मार्फत आफ्नो व्यवसाय सञ्चालन गर्छ। कम्पनीले सर्भरहरू, डिजिटल पूर्वाधार र भौतिक गोदामहरू निर्माण गर्दछ, खुद्रा र इ –कमर्स उद्योगहरूलाई विश्वको सबैभन्दा ठूलो इ -कमर्स र खुद्रा कम्पनीहरू मध्ये एक बन्न मद्धत गर्दछ। त्यसैगरी नवप्रवर्तन व्यवसाय मोडेलहरूले व्यापारलाई यसको उत्पादनहरूको बजार, यसको राजस्व र आन्तरिक सञ्चालनहरूको संरचनालाई परिवर्तन गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
२. उत्पादन र कार्यसम्पादनमा नवीनता
उत्पादन र कार्यसम्पादन नवीनता भनेको व्यवसायले नयाँ उत्पादनहरूको अग्रगामी वा अघिल्लो उत्पादनको कार्यसम्पादनमा सुधार गर्नु हो। कुनै उत्पादनलाई सुरक्षित, बढी किफायती वा यसको बजार मूल्य प्रतिबिम्बित गर्न वा विशेष आवश्यकता पूरा गर्नका लागि उत्पादनको सुविधाहरू वा कार्यक्षमतामा परिवर्तनको माग गर्दै ग्राहकहरूलाई प्राय यस प्रकारको नवीनताले प्रभाव पार्दछ । प्रतिस्पर्धाले यस प्रकारको नवीनतालाई पनि प्रभाव पार्न सक्छ, कम्पनीहरू आफूलाई प्रतिस्पर्धीहरूबाट अलग गर्न र नयाँ ग्राहकहरूलाई आकर्षित गर्नका लागि उत्तम सम्भावित उत्पादनहरू सिर्जना गर्नमा केन्द्रित हुन्छन्। यस प्रकारको नवीनता व्यवसायमा सामान्य हुने गर्दछ र सामान्यतया यसले उद्योग भित्र धेरै प्रतिस्पर्धालाई प्रभाव पार्छ।
३. प्रक्रियामा नवीनता
प्रक्रियागत नवीनता भनेको भनेको कम्पनीले उत्पादन र सेवाहरू वा यसको ग्राहकसेवा प्रक्रियाहरूको उत्पादन वा वितरणको लागि प्रक्रियाहरू सिर्जना वा सुधार गर्नु हो। यस प्रकारको नवीनताले सामान्यतया कम्पनीलाई पैसा बचत गर्न मद्दत गर्दछ किनभने यसले निश्चित प्रक्रियाहरूलाई अझ प्रभावकारी वा छिटो बनाउनमा ध्यान केन्द्रित गर्न सक्छ। उदाहरणको लागि, कुनै कम्पनीले प्लास्टिक मिलाउनको लागि नयाँ प्रक्रिया सिर्जना गर्न सक्छ, जसले समयको बचत गर्न सक्छ र ग्राहकहरूको लागि तिनीहरूका उत्पादनहरू थप किफायती बनाउन सक्छ। ग्राहकको माग र कम्पनी लागतहरू सामान्यतया व्यवसायमा प्रक्रिया नवीनताका प्रभावकारी तत्वहरु हुन्।
४. नेटवर्कमा नवीनता
नेटवर्क(व्यापारिक सञ्जाल) नवीनता भनेको व्यवसाय परिवर्तन, सुधार वा सञ्जाल र सहयोगको लागि पूर्ण रूपमा नयाँ विधि सिर्जना गर्नु हो। नयाँ वा सुधारिएको नेटवर्किङ विधिहरूको आवश्यकता सिर्जना गर्न कम्पनीहरूले विशेष साझेदार वा ग्राहकहरू खोज्न सक्छन्। उदाहरणका लागि, कुनै कम्पनीले निश्चित पदका लागि आवश्यक पर्ने आवेदकहरूलाई आकर्षित गर्न नयाँ क्यारियर /पेशा वेबसाइट सिर्जना गर्ने निर्णय गर्न सक्छ। मानिसहरूले अन्तरक्रिया गर्ने तरिका परिवर्तन गर्नाले व्यवसायलाई थप सम्बन्धहरू सिर्जना गर्न, उद्योगमा नयाँ व्यावसायिक सम्बन्धको विकास गर्न र रोजगार उम्मेद्वारहरू र ठेकेदारहरूको उपलब्ध सूची विस्तार गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
५. मार्केटिङ वा बिक्रीमा नवीनता
मार्केटिङ वा बिक्री नवीनता भन्नाले कुनै व्यावसायिक प्रवर्तकले आफ्नो उत्पादन र सेवाहरूको मार्केटिङ कसरी गर्छ भन्ने बुझिन्छ । व्यापार सञ्चालनका लागि मार्केटिङ महत्त्वपूर्ण हुने भएकोले, व्यापारको मार्केटिङ क्षेत्र सामान्यतया सधैँ नै नवप्रवर्तनशील हुन्छ। ग्राहकहरू सम्म पुग्ने नयाँ तरिकाहरू खोज्नु, नेतृत्वदायी भूमिका र बिक्रीहरू व्यापारको लागि अतिरिक्त राजस्व कमाउने उत्कृष्ट तरिका हुन सक्छ। उदाहरणका लागि, कम्पनीले आर्टिफिसिएल इन्टेलिजेन्सको(कृत्रिम बुद्धिमत्ता) प्रयोग गरी नयाँ मार्केटिङ प्रविधि सिर्जना गर्न सक्छ जसले ग्राहकलाई विज्ञापन देखाउनु भन्दा अगाडि नै ग्राहकको खरिद व्यवहारको विश्लेषण गर्दछ। यसले कम्पनीलाई सही ग्राहकहरूसम्म पुग्न र खरिद निर्णयलाई प्रभाव पार्न सक्ने सान्दर्भिक विज्ञापनहरूमा मात्र कम्पनीका विज्ञापनहरू सीमित गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
६. प्राविधिक नवीनता
प्राविधिक नवीनता भनेको व्यवसायले नयाँ प्रकारको प्रविधि सिर्जना गर्नु वा विद्यमान प्रविधिमा सुधार वा विस्तार गर्नु हो। प्राविधिक नवीनताहरूले कम्पनीको बिक्री बढाउन सक्छ साथै ग्राहकहरूबीच ब्रान्डप्रतिको वफादारीलाई प्रभाव पारी व्यापारलाई प्रतिस्पर्धीहरूबाट अलग गर्न सक्छ। उदाहरणका लागि, प्राविधिक कम्पनीहरूलाई विचार गर्नुहोस्, जसले घरायसी कम्प्युटरहरूको प्रयोगलाई अग्रगामी बनाउन मद्दत गर्यो, अन्ततः उत्पादन रेखाहरू सिर्जना गरी वर्षौँ लगाएर विकसित भयो र ग्राहकको परिवर्तनशील आवश्यकताहरू पूरा गर्न नवीनतामा निर्भर भयो। प्राविधिक नवीनताले कम्पनीलाई आफ्नो कार्यस्थल वा प्रक्रियाहरू सुधार गर्न, अझ राम्रो र अधिक कुशल कार्य वातावरणको सिर्जनामा समेत मद्दत गर्न सक्छ।
व्यापार नवीनताको महत्व
१. अवरोधहरु भन्दा अगाडि रहन मद्धत गर्दछ
व्यापार नवीनता भनेकै सम्भावित अवरोध वा उपभोक्ताको मागमा हुने परिवर्तनको प्रतिक्रियामा बजारको दिशाको ट्रयाक राख्नु हो। उपभोक्ताहरु जानकार रहनुले अग्रज व्यापारीहरूलाई खरीद, निर्माण र साझेदार मोडेल प्रयोग गरेर विविध प्रवृतिहरूमा प्रतिक्रिया दिन अनुमति दिन्छ। यदि कुनै नयाँ व्यवसाय वा प्रवर्तनले बजारमा बाधा पुर्याइरहेको छ भने, कम्पनीले उक्त प्रवर्तन किन्न सक्छ साथै यसलाई आफैं निर्माण गर्न वा त्योसँग साझेदारी गर्न पनि सक्छ।
२. आफ्नो ब्रान्डमा सुधार
आजभोली उपभोक्ताहरूले कुनैपनि उत्पादन किन्नु अघि त्यस विषयमा अनुसन्धान गर्ने गर्छन्, त्यसैले ब्रान्डको प्रतिष्ठा राम्रो हुनु अति महत्त्वपूर्ण छ। तपाईंले आफ्नो अनलाइन उपस्थिति बढाउनको लागि सही डिजिटल मार्केटिङ रणनीतिहरू प्रयोग गर्न आवश्यक छ किनकी यदि उपभोक्ताहरू तपाईंको उद्योगमा केही प्रमुख कुराहरू खोज्दै छन् भने, तिनीहरूले तपाईंलाई सजिलै फेला पार्न सक्छन्। तपाईँले बजारमा उत्कृष्ट हुनको लागि आफ्नो राम्रो प्रतिष्ठा स्थापित गर्न आवश्यक छ, जसको अर्थ नवीनताको लागि प्रयास गर्नु हो । साथै वातावरणीय र सामाजिक रूपमा सचेत हुनु पनि हो जसले तपाईंको ब्रान्ड दृश्यता वा यसको प्रचारप्रसार बढाउन मद्दत गर्दछ र फलस्वरूप आफ्नो उत्पादनको बिक्री बढ्न जान्छ।
३. दक्षता अभिवृद्धि
एक कुशल व्यापार मोडेल प्राविधिक नवीनतासँग प्राप्त गर्न सकिन्छ। जब व्यापारका विविध प्रक्रियाहरू प्रविधिसँग सुव्यवस्थित वा प्रविधिमैत्री हुन्छन्, तिनीहरू कम खर्चिलो, समयको बचत र दिगो पनि हुने गर्दछन् । किफायती र भरपर्दो उत्पादनहरू प्रदान गर्दै यी बचतहरू तपाईंको कम्पनीको वृद्धिमा पुन लगानी गर्न वा ग्राहकलाई हस्तान्तरण गर्न सकिन्छ ।
४. शीर्ष प्रतिभालाई आकर्षित गर्न र कायम राख्न
नवप्रवर्तक हुनुको लागि प्रतिष्ठित कम्पनीहरूले पनि शीर्ष अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिभा भर्तीमा आफ्नो छनौट पाउँछन्। आफ्नो ब्रान्डलाई नवीन रूपमा स्थापना गर्नाले उच्च प्रतिभाहरूलाई आवेदन दिन र तपाईंको व्यवसायमा प्रतिबद्ध रहन प्रोत्साहित गर्नुका साथै तपाईंलाई एक बलियो प्रतिस्पर्धात्मक क्षेत्र समेत प्राप्त हुन्छ ।
५.भिन्नता
मूल रुपमा नवीनता भन्नाले तपाईंको क्षेत्रमा काम गर्ने सबैजनाभन्दा फरक तरिकाले केही काम गर्ने भन्ने बुझिन्छ। यदि तपाईंको कम्पनीले आफ्नो उत्पादनहरूमा नवीनता प्रयोग गरिरहेको छ भने, उदाहरणका लागि, नवीनताको लक्ष्य भनेको उत्पादनहरू विकास वा अद्यावधिक गर्नु हो जबसम्म बजारमा यो जस्तो अरू केहि छैन। यदि तपाइँको संस्थाले यसको प्रक्रियाहरूमा नवीनता प्रयोग गरिरहेको छ भने तपाइँको समय, पैसा, वा अन्य स्रोतहरू बचत हुनेछ र तर्पाँइलाई तिनीहरूको प्रणालीहरूमा अड्किएका अन्य कम्पनीहरू भन्दा प्रतिस्पर्धात्मक लाभ दिनेछ। कुनै पनि परिदृश्यमा तपाईंको कम्पनीले केहि नयाँ प्रयास गर्नका लागि समय लिइरहेको हुनसक्छ किनकी यथास्थितिमा टाँसिएर काम हुन सक्दैन। तपाईंको ग्राहकहरूलाई उत्पादनको मूल्य प्रदान गर्दा कम्पनीको मुख्य ध्यान त्यसैमा केन्द्रित हुनुपर्दछ, जसले गर्दा स्मरणीय र अरूभन्दा फरक तरिकाले तपाईंको ब्रान्ड पहिचान र व्यापार रणनीति अलग्गै तत्व बन्न सक्छ।
