यो ऐन आयकर सम्बन्धी कानूनलाई एकीकरण र परिमार्जन गर्न बनाइएको हो। राजा ज्ञानेन्द्र वीरविक्रम शाहदेवको शासनकालको पहिलो वर्षमा संसदले यसलाई पारित गरेको थियो । यो नेपालभर लागू हुनेछ र नेपाल बाहिर जुनसुकै ठाउँमा बस्ने व्यक्तिलाई पनि लागू हुनेछ।
Income Tax Act 2058
यस ऐनले आयलाई कुनै पनि व्यक्तिले रोजगारी, पेशा वा लगानीबाट कमाएको आम्दानी र यस ऐन अन्तर्गत गणना गरिएको आयको कुल रकमलाई परिभाषित गरेको छ।
यस ऐन अन्तर्गत, करहरूलाई प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष कर गरी दुई फरक वर्गमा वर्गीकरण गरिएको छ।
- प्रत्यक्ष कर भनेको त्यस्तो कर हो जुन वास्तवमा एक व्यक्तिले तिरेको कर हो जसलाई कानुनी रूपमा लगाइएको हुन्छ। केही प्रत्यक्ष करहरू जस्तै, आयकर, सम्पत्ति कर, ब्याज कर, मृत्यु कर, सवारी कर आदि हुन्।
- अप्रत्यक्ष कर त्यो कर हो जुन एक व्यक्तिलाई लगाइन्छ तर अर्कोले आंशिक वा पूर्ण रूपमा तिरेको हुन्छ। केही अप्रत्यक्ष करहरू जस्तै, बिक्री कर, मनोरञ्जन कर, यात्रु कर, होटल कर, निर्यात र आयात कर, अन्तःशुल्क, मूल्य अभिवृद्धि कर आदि हुन्।
यस ऐनले अग्रिम कर कट्टी गर्ने व्यक्तिको परिभाषा, अन्ततः कर कट्टी हुने व्यक्ति, अशक्त व्यक्ति, ऋण दाबी, लगानी, बीमा, विदेश पठाएको आम्दानी लगायतका धेरै कुराको परिभाषा दिएको छ । यस ऐनले कर गणनाको लागि फरक अध्याय पनि प्रदान गरेको छ जहाँ यसले व्यवसायबाट प्राप्त आम्दानी, रोजगारीबाट प्राप्त आम्दानी र लगानीबाट प्राप्त आम्दानीको गणना गरेको छ।
