भन्सार विभागको पछिल्लो तथ्यांकअनुसार, आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो दस महिनामा नेपालको निर्यात उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ७२.७ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो।
२०८१ सालको साउन महिनादेखि २०८२ सालको वैशाख महिनासम्म नेपालको निर्यात रकम २१७.९१ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा १२६.१७ अर्ब रुपैयाँ थियो।यस अवधिमा आयातमा पनि सानो वृद्धि देखिएको छ, जुन १३.११ प्रतिशतले बढेर १,४७४.१८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा यो रकम १,३३३.३ अर्ब रुपैयाँ थियो।
निर्यातमा देखिएको यो तीव्र वृद्धि मुख्य रूपमा प्रशोधित खाद्य तेलहरूबाट प्रेरित भएको हो। त्यसमा पनि, सोयाबिन तेल नेपालको सबैभन्दा ठुलो निर्यात वस्तु बन्न पुगेको छ, जसले ७८.७५ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी निर्यात आम्दानीमा योगदान पुर्याएको छ। दोस्रो स्थानमा रहेको सूर्यमुखी तेलले सो अवधिमा १०.०९ अर्ब रुपैयाँको निर्यात आम्दानी हासिल गरेको छ।
यस वृद्धिले नेपालको निर्यात क्षेत्रमा विविधीकरण भइरहेको संकेत गर्छ। तीन दर्जनभन्दा बढी निर्यात वस्तुहरूको निर्यात एक अर्ब रुपैयाँ बढि पुगेको छ, जसले देशको निर्यात संरचना अब थोरै वस्तुहरूमा मात्र सीमित नरहेको तर्फा दर्साउँछ।
एक अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी निर्यात आम्दानी गर्ने केहि वस्तुहरू:
१. सोयाबिन तेल
२. सूर्यमुखी र केसर तेल
३. गलैंचा तथा अन्य कपडाका फर्सी ओछ्याउने सामग्री
४. ठूलो एलाइची
५. लपक्क पारिएको फलाम/स्टील
६. जुट
७. जुस
८. एकल धागो (८५% भन्दा बढी पॉलिस्टर भएको)
९. अन्य धागो (८५% भन्दा कम पॉलिस्टर स्टेपल फाइबर भएको)
१०. फेल्ट
११. चिया
१२. छुर्पी
निर्यातमा उत्साहजनक वृद्धि देखिए पनि नेपाल अझै पनि ठूलो व्यापार घाटासँग जुधिरहेको छ। दस महिनामा व्यापार घाटा ६.७२ प्रतिशतले बढेर १.२६ खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी पुगेको छ। यस अवधिमा देशको कुल वैदेशिक व्यापार १.६९ खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी पुगेको छ, जसले नेपालको व्यापार संरचनामा आयातको प्रमुखता अझै कायम रहेको स्पष्ट पार्दछ।
