लघु, घरेलु तथा साना उद्योगद्वारा नियमित, केहि विशेस र विशिष्ट कोषको अभावमा यस संयन्त्रको कोषको स्थापना गर्न आवश्यक छ | यसले यी उद्योगहरूले खेलेको महत्वपूर्ण भूमिकालाई नेपाल सरकारले गरेको मान्यतालाई जनाउँछ | घरेलु तथा साना उद्योगलाई प्रवर्द्धन गरी देशको औद्योगिक विकासमा योगदान पु¥याउने, प्राकृतिक स्रोत र स्थानीय दक्ष सेवाहरूमा आधारित उद्योगहरू स्थापना गर्नु यस कोषको लक्ष्य रहेको छ |
लघु, घरेलु तथा साना उद्योगहरुको विकास तथा प्रबर्द्धनका लागि लघु घरपरिवारको विकास गर्नका लागि उपयुक्त प्रविधिको प्रयोग गरि साना उद्योग संचालन गर्ने | सार्वजनिक र निजि क्षेत्रको साझेरीमा औद्योगिक पूर्वाधारको विकास, उद्योगहरुमा उपयुक्त प्रविधिको प्रयोग र उत्पादकत्व तथा गुणस्तर अभिवृद्धि गराई यस्ता उद्योगलाई प्रतिस्पर्धी बनाउन र राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय बजार पहुँचको विकास गर्न सहयोग पुर्याउनु कोषको उदेश्य रहनेछ |
कोषको रणनीति:-
- निर्वाहमुखी परम्परागत कृषिलाई औद्योगिक तथा व्यावसायिक कृषिमा रुपान्तरण गर्दै स्वरोजगार तथा व्यापक रोजगारीको अवसर सृजना गर्ने खालको लघु, घरेलु तथा साना उद्योगको स्थापना र प्रबर्द्धनमा सहयोग पुर्याउने |
- वन पैदावार, खानिज लगायतका तुलनात्मक लाभका अन्य प्राकृतिक सम्पदामा आधारित स्वरोजगार तथा व्यापक रोजगारीको अवसर सृजना गर्ने खालका लघु, घरेलु तथा साना उद्योगहरुको प्रबर्द्धन र विकासमा सहयोग पुर्याउने |
- हस्तकला लगायत प्राकृतिक सम्पदमा आधारित निर्यातजन्य लघु, घरेलु तथा साना उद्योगहरुको प्रबर्द्धनमा सहयोग पुर्याउने |
- आयात प्रतिस्थापन गर्ने खालका स्थानीय कच्चा पदार्थ र सीपमा आधारित उत्पादन तथा सेवामुलक लघु, घरेलु तथा साना उद्योगहरुको प्रबर्द्धनमा सहयोग पुर्याउने |
- लघु, घरेलु तथा साना उद्योगको विकासका लागि सम्बन्धित अन्य सरकारी निकायहरु मन्त्रालय, विभाग, दात्री निकाय र अन्तराष्ट्रिय गैर सरकारी संथाहरुसंग उद्यमशीलता विकास, औद्योगिक पूर्वाधार विकास एवं बजार पहुँच विस्तारका लागि समन्वय गरि कार्यक्रम संचालन गर्न सहयोग पुर्याउने |
कोषले सान्दर्भिक प्रविधिहरू र त्यसको प्रयोगको बारेमा जानकारी दिनेछ, उद्योगको उत्पादकता बढाउन प्रशिक्षण प्रदान गर्नेछ र प्रविधि प्रयोगमा योगदान गर्नेछ | यसको प्राथमिक फोकस यी उद्योगहरूलाई उत्पादन वृद्धि र गुणस्तर सुधार गर्दै समर्थन र प्रवर्द्धन गर्ने |
कोषको कार्यक्षेत्र देहायअनुसार हुनेछ :-
- प्रविधि विकास
- उद्यमशीलता तथा औद्योगिक सिप विकास
- बजार पहुँच सहजीकरण र संजाल विकास
- औद्योगिक पूर्वाधार विकास
- औद्योगिक अध्ययन र अनुसन्धान तथा संजाल विकास
ऋण कार्यक्रम:-
– रुग्ण उद्योगहरुको लागि ऋण सहयोग
– नयाँ प्रविधिको मेसिन औजार खरिद गर्न सहयोग
– यस मार्फत कार्यविधिमा उल्लिखित अन्य बिभिन्न क्षेत्रमा कोष संचालन गरिनेछ |
बौद्धिक सम्पत्ति संचालन र प्रयोग
- लघु, घरेलु परम्परागत हस्तकला तथा साना उद्योगहरुबाट उत्पादित वस्तु तथा सेवा सोसँग सम्बन्धित उद्यमीहरुको सृजना लगायतका विषयको बौदिक सम्पत्ति संरक्षणको सम्बर्द्धन, प्रबर्द्धन, उपभोग, विकास र सामुहिक बारेमा कार्यक्रम संचालन गर्ने | यस्ता कार्यक्रमहरु घरेलु तथा साना उद्योग विभागवाट वार्षिक कार्य योजना बनाई योजना बनाई समितिबाट स्वीकृत गरि केन्द्र तथा जिल्लाहरुमा संचालन गरिने |
- औद्योगिक बौदिक सम्पत्ति सम्बन्धमा उद्यमीहरुलाई विद्यमान नीतिगत कानूनी, प्रक्रियागत,विषय WIPO तथा Trips Agreement सम्बन्धमा सचेतना र जनाकारी गराउने |
- बौदिक सम्पत्तिको रुपमा आफ्नो उत्पादन दर्ता गरेकोमा सो दर्ता गर्दाका बखत लागेको राजस्व सम्बन्धित व्यक्तिलाई फिर्ता दिने |
कोषमार्फत संचालन हुने कार्यक्रमहरुको प्राथमिकता निम्नानुसार हुनेछ:-
- प्रविधि विकास……. १० प्रतिशत
- उद्यमशीलता तथा औद्योगिक सिप विकास……. ३० प्रतिशत
- बजार पहुँचमा सहजीकरण र संयन्त्र निर्माण…….. १५ प्रतिशत
- औद्योगिक पूर्वाधार विकास…….१० प्रतिशत
- औद्योगिक अध्ययन, अनुसन्धान तथा संजाल विकास…… ५ प्रतिशत
- विशेष कार्यक्रम……….. ५ प्रतिशत
- अनुगमन र मुल्यांकन….. ७ प्रतिशत
- ऋण कार्यक्रम ……..७ प्रतिशत
- बौदिक सम्पत्ति उपयोग र क्षमता विकास सचेतना……. ६ प्रतिशत
- कोषको सचिवालयको प्रशासनिक व्यावास्थापान…….. ५ प्रतिशत
