कम्पनी ऐन, २०६३  

नेपालमा कम्पनी दर्ता

नेपालमा व्यवसाय संचालन गर्न चाहने जो कोहिले आफ्नो कम्पनीको कार्यालयमा दर्ता गराउनुपर्नेछ अर्थात् कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयले दिशानिर्देश र आवश्यक कागजातहरु पेश गर्नु पर्छ जुन त्रिपुरेश्वर, काठमाडौंमा अवस्थित छ । कम्पनी ऐन २०६३ ले कम्पनीको दर्ताको लागि आवश्यक दिशानिर्देश र नियमहरु प्रदान गर्दछ।

• पब्लिक कम्पनी (कम्तिमा पनि एक करोड)
• प्राइभेट कम्पनी (कम्तिमा पनि एक लाख)
• गैर नाफामूलक कम्पनी 

कम्पनी रजिस्ट्रेसन गर्न के के कागजातहरु आवश्यक पर्दछ ?

• रजिस्ट्रेसनको आवेदन
• प्रबन्धपत्र र नियमावलीको  प्रस्तावित कम्पनीको प्रत्येकको मूल
• नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्रको प्रतिलिपि/विदेशी नागरिक रहेछ भने राहदानी
• शेयरधनीको सम्झौता
• प्रमाणपत्रको दर्ता र अन्य दर्ता कागजातहरुको प्रतिलिपि, यदि शेयरधनीको एकल कम्पनि भएमा
• शेयरधनी एकल कम्पनी हो भने शेयरधनीको कर्पोरेट संकल्प
• शेयरधनी विदेशी भएमा DOI को पुर्वस्वीकृतिको प्रतिलिपि

कम्पनी दर्ताको कार्यविधि

कम्पनि संस्थापन गर्न चाहने व्यक्तिले प्रबन्धपत्र, नियमावली, पुर्व-स्वीकृतिको सम्झौता र सर्वसम्मत सम्झौता तोकिएबमोजिमको ढाँचामा तोकिएको दस्तुर र देहायका चरणहरु अपनाउनु पर्नेछ:

दर्ता प्रक्रियाको समय कति हो ?

नयाँ कम्पनीको दर्ता गर्न आवश्यक समयको ७ दिन देखि १४ दिन हो।

कम्पनी रजिस्ट्रेसनको कार्यालयको अनलाइन पोर्टलमा नामको आरक्षण

प्रारम्भिक रुपमा दर्ता प्रक्रियाले कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयको अनलाइन पोर्टलबाट कम्पनीको नामको आरक्षण र स्वीकृति समावेश गर्दछ।

• सर्वप्रथम, कम्पनीको नाम पहिले नै प्रयोगमा छ वा छैन जाँच गर्नेको लागि कम्पनि रजिस्ट्रेसन कार्यालयको वेबसाइट www.ocr.gov.np मा कम्पनीको नाम पठाउने। तपाईले यी कुराहरुको प्रक्रियाहरु पालना गर्नुपर्छ:
• कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयको होमपेजमा माथि उल्लेखित लिंकमा थिच्नुहोस, त्यहाँ तपाइले विभिन्न लिंकहरु फेला पर्नुहुनेछ जस्तै:
  – नयाँ कम्पनी स्थापना गर्न, कृपया यहाँ क्लिक गर्नुहोस।

  – पहिले नै दर्ता भएको कम्पनीको नं र पासवर्ड प्राप्त गर्न, कृपया यहाँ क्लिक गर्नुहोस्।

• यहाँ आफ्नो नाम र इमेल ठेगाना राख्नुहोस। खाता बनाउनुहोस् र खाता र युजर नाम तपाइको इमेल खातामा आउँछ।
• अब इमेल युजरनेममा राख्नुहोस र इमेलमा पासवर्ड राख्नुहोस र लागइन गर्नुहोस्, अर्को चरणमा, कम्पनीको नाम जाँच गर्न क्लिक गर्नुहोस्।
• कम्पनीको नाम र उद्देश्यहरू राख्नको लागि यहाँ नाम आरक्षण अनुरोध फारम आउँछ। पेस गरेपछि कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयले आवेदन अनुरोध स्वीकृत वा अस्वीकार गर्न सक्छ, जुन 7-14 दिन भित्र सूचित गरिनेछ।
• यदि तपाईंको अनुरोध स्वीकृत भएन भने तपाईंले कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयबाट अस्वीकार सन्देश प्राप्त गर्नुहुनेछ। अस्वीकृति पछि पनि तपाइँ अझै पनि फरक नाम वा आवश्यक अनुमोदनको लागी एउटै लगइन जानकारीबाट सुधारहरू अनुरोध गर्न सक्नुहुन्छ।
• नामको स्वीकृति पछि, स्क्यान गरिएका कागजातहरू जस्तै;  हस्ताक्षर सहितको पत्रमालिक/संस्थापक/साझेदारहरू, नागरिकता कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयको वेबसाइटमा पिडिफ फाइलमा अपलोड गर्नुपर्छ।
• सबै कागजातहरू अपलोड गरेपछि, कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयले प्रमाणीकरण इमेल पठाउनेछ।

कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयबाट प्रमाणिकरण र दर्ता:

कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयबाट नामको सफल रिजर्भेसन पछि तपाईंले कम्पनी रजिस्ट्रेसन  कार्यालयमा जानु पर्छ र निम्न चरण पालना गर्नुपर्छ :-

• कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयमा कागजातहरूको भौतिक प्रतिलिपि पेश गर्ने, 
• कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयले पेश गरेका कागजातहरू जाँच गर्छ,
• यदि सबै ठीक देखिएमा, कम्पनी रजिस्ट्रेसन कार्यालयले कम्पनी दर्ता प्रमाणपत्र जारी गर्नेछ,
• रसिद देखाएपछि, दर्ता प्रक्रिया समाप्त हुनेछ र सम्बन्धित कर्मचारी र अधिकारीहरूको छाप र हस्ताक्षर सहितको प्रमाणपत्र तपाईंलाई दर्ताको साथ प्रदान गरिनेछ,

आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा कर दर्ता 

कम्पनीको सफल दर्ता पछि तपाईंले PAN वा VAT दर्ता प्राप्त गर्न आवश्यक हुन्छ। आन्तरिक राजस्व विभागबाट पुर्व प्रमाणपत्र  आफ्नो व्यवसायको शुरुवात व्यापारको वार्षिक कारोबारको मूल्यमा निर्भर गर्दछ।

प्यान दर्ता 

नेपालमा व्यवसाय सुरु गर्नु अघि, सबै संस्थाहरूले आन्तरिक राजस्व विभागबाट स्थायी खाता नम्बर (PAN) दर्ता प्रमाणपत्र प्राप्त गर्नुपर्छ। PAN सबै नेपाली करदाताहरूलाई जारी गरिएको एक अद्वितीय पहिचान नम्बर हो। यसमा निजी कम्पनीहरू, साझेदारी फर्महरू, कम्पनीहरू, र अन्य सबै प्रकारका स्थानीय व्यवसायहरू समेटिएको हुन्छ।

आवश्यक कागजातहरु :

• नागरिकता प्रमाणपत्रको प्रतिलिपि,
• कम्पनी दर्ता प्रमाणपत्रको प्रतिलिपि,
• आवेदन फारममा हस्ताक्षर गर्ने व्यक्तिको दुई समान राहदानी साइज फोटोहरू। साझेदारी फर्महरूको मामलामा, प्रत्येक साझेदारको दुई समान आकारका फोटोहरू।
• मुख्य कार्यालयको स्थानको स्केच गरिएको नक्सा,
• स्थानीय तहको प्राधिकरणमा भाडा कर भुक्तानीको प्रमाण सहित भाडा सम्झौता,
• कम्पनीको छाप आवश्यक पर्ने आवेदन कागजातहरू,
• सञ्चालक वा शेयरधनीको व्यक्तिगत स्थायी खाता नम्बर हुनेछ जसको फोटो कर दर्ता प्रमाणपत्रमा प्रयोग गरिनेछ।

मूल्य अभिवृद्धि कर (VAT) दर्ता:-

मूल्य अभिवृद्धि कर ऐन, २०५२ अन्तर्गत कर योग्य कारोबारमा संलग्न कुनै पनि निकायले भ्याट दर्ताका लागि आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा निवेदन पेश गर्नुपर्नेछ। भ्याट दर्तालाई PAN प्रमाणपत्रमा समावेश गरिएको छ। आन्तरिक राजस्व कार्यालयले प्रदान गर्दछ। २० लाख नेपाली रुपैयाँभन्दा बढीको कारोबार गर्ने व्यवसायहरू र ५० लाख नेपाली रुपैयाँ वस्तुहरूको लागि भ्याटमा दर्ता गर्नुपर्छ।

दर्ता पछि व्यवसाय सञ्चालन गर्न थप इजाजतपत्र वा अनुमति लिन आवश्यक छ?

नियमित व्यवसायहरू, जस्तै बैंक र वित्तीय संस्थाहरू, जलविद्युत, यात्रा र ट्रेकिङ कम्पनीहरू, अस्पतालहरू, एयरलाइन्सहरू, र चिकित्सा उद्योगहरूले थप स्वीकृतिहरू प्राप्त गर्नुपर्छ वा तिनीहरूले सञ्चालन सुरु गर्न अघि इजाजतपत्र प्राप्त गर्न आवश्यक छ।